Het meten van stappen gebeurt al sinds de vorige eeuw. Waarschijnlijk heeft Leonardo Da Vinci de eerste stappenteller ontworpen. Maar pas de afgelopen jaren zijn stappentellers een ware hype geworden. Via het tellen van stappen wordt geprobeerd een basaal onderdeel van bewegen vast te leggen. Hiermee wordt vervolgens geprobeerd een uitspraak te doen over de fysieke activiteit van een persoon, mede omdat uit cross-sectioneel onderzoek lijkt te volgen dat er een relatie is tussen het nemen van voldoende stappen en een goede gezondheid.

Vanuit de medische wereld wordt er met veel interesse gekeken naar de waarde van de stappenteller. Een definitief oordeel over de stappenteller, en een uitspraak of de stappenteller daadwerkelijk een voorspeller is van goede gezondheid, zal pas in de komende jaren moeten blijken; zodra de eerste resultaten van prospectief longitudinaal onderzoek bekend worden.

De optimale manier waarop de stappen het beste gemeten kunnen worden is ook nog niet duidelijk. Stappentellers kunnen om de pols worden gedragen, rond de taille, op het dijbeen, om de enkel en op de voet. Iedere plaats heeft voor en nadelen voor het nauwkeurig meten van het aantal stappen. Stappentellers die om de pols worden gedragen, kunnen het aantal stappen op een loopband met een afwijking van 1-10% meten. De accuratesse in het dagelijks leven is niet getest. En dat is belangrijk, want deze tellers rond de pols meten helemaal geen activiteit, zodra er gelopen wordt met de handen op de rails van de loopband of als men bijvoorbeeld wandelt met de handen op een wandelwagen. De stappentellers die om het middel worden gedragen zijn nauwkeuriger dan de tellers aan de pols; ook bij het rennen op de loopband. Nauwkeurige stappentellers zijn de activPal en de StepWatch die rond de enkel wordt gedragen. Deze heeft een nauwkeurigheid van 1-2% bij dagelijkse activiteiten. De nauwkeurigheid bij hardlopen is wat lager. Lage wandelsnelheden, zoals bij ouderen en mensen met overgewicht, worden met de stappentellers rond de enkel ook nauwkeurig gemeten, terwijl de stappentellers rond de taille en de pols slechter beginnen te registreren bij een snelheid onder 4,5 km/uur. Bij 3 km/uur worden namelijk 25% van de gemaakte stappen niet geteld en bij 1,5 km/uur soms helemaal niet meer. Dagelijkse activiteiten, vooral bij ouderen, worden dan niet goed gemeten. De stappentellers die op de dij worden gedragen lijken net zo nauwkeurig als rond de enkel, terwijl de stappentellers die in de broekzak worden gedragen meer lijken op de stappentellers die om het middel worden gedragen. Wel is het zo dat de stappentellers die om de enkel (en de voet) worden gedragen ook een stappen zullen tellen als er alleen met het been wordt gezwaaid, bij het (nerveus) tikken van de hak op de vloer of bij fietsen.

Stappentellers kunnen dus een indicatie geven of mensen lichamelijk actief zijn en of ze actief genoeg zijn om te voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Ze kunnen nog niet vaststellen of aan de norm wordt voldaan. Allerlei sporten worden bijvoorbeeld niet goed geregistreerd door de stappenteller. Wel kunnen ze in de toekomst meer inzicht gaan bieden. Zo lijkt het maken van 100 stappen/min overeen te komen met een inspanning van 3.0 METs en zo zou een indicatie over intensiteit van de inspanning kunnen worden gegeven.

Ook belangrijk is dat het dragen van stappentellers mensen stimuleert om meer te bewegen tot wel 2500 steps per dag (1,5-2 km/dag extra beweging). Het zou daarom heel logisch zijn als in de toekomst elektronische patiëntendossiers een interface krijgen die stappentellers en andere apparaten voor de 'Quantified Self' ondersteunen.

In de het dagboekje van 'De Beweegkuur' wordt de 10.000 stappen norm wel genoemd, maar 10.000 stappen is geen officiële norm in Nederland. De Beweegkuur is ontwikkeld door het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen en werd door huisartsen tot 2011 voorgeschreven aan patiënten, maar is uiteindelijk niet opgenomen in de zorgverzekeringen. De US President’s Council on Fitness, Sports, and Nutrition, een Amerikaanse overheid organisatie, heeft de stappenteller wel opgenomen in activiteiten die bewegen en goede voeding moeten stimuleren. De richtlijn is 12.000 stappen/dag voor de jeugd (6–17jaar) en 8.500 stappen/dag voor volwassenen.

1. Sports Med, DR Bassett Jr et al, Step Counting: A Review of Measurement Considerations and Health-Related Applications 2016.